Beaune – wijnhoofdstad van de Bourgogne

Door Rein

In Beaune brachten wij een bezoek aan het eeuwenoude wijnhuis Patriarche. Het was een snikhete dag in een zomer die records heeft gebroken, dus enige verkoeling in de enorme wijnkelder – de grootste van Bourgondië - was welkom. Een audio-videotour voerde ons langs tienduizenden flessen waarin de rode en witte wijnen op een constante temperatuur in alle rust lagen te rijpen. In de andere ruimtes lagen houten vaten. Dit alles begeleid door informatieborden en filmpjes.

Ingang van de kelders van Patriarche.

Wij leerden veel over de geschiedenis van de wijnbouw, hoogstwaarschijnlijk door de Romeinen in Bourgondië geïntroduceerd, maar er zijn aanwijzingen dat de Galliërs er al mee begonnen waren. Deze Kelten schreven echter niets op, dus zeker weten we het niet. Gedurende de Middeleeuwen was de wijnbouw in handen van adel en geestelijkheid (kloosters onderhielden wijngaarden). Bourgondië was tussen de veertiende en zestiende eeuw een bloeiend groothertogdom dat zich van oost-Frankrijk via de Nederlanden uitstrekte tot aan de Noordzee. Wijngaarden waren in die periode als het ware staatsbezit.

Pas na de Franse Revolutie (1789) werd de wijnbouw op grote schaal bedreven door kleinere en grotere boeren en wijnmakers. Dit kwam onder meer doordat Napoleon bepaalde dat elke erfenis door alle nakomelingen gelijk verdeeld moest worden. Zo ontstonden handel en variëteit, die niet altijd leidden tot de beste wijnen: sommige boeren wilden snel geld verdienen. Als antwoord op de wisselende kwaliteit is uiteindelijk het appellation-systeem in heel Frankrijk ontstaan, dat herkomst en kwaliteit moest garanderen.

Flessen liggen te rijpen bij Patriarche.

Jean-Baptiste Patriarche was in 1796 de oprichter van het gelijknamige wijnhuis te Beaune, dat volgens de folder die wij in handen gedrukt kregen het eerste was dat zijn deuren opende voor publiek. Museum, proeflokaal en winkel vormen een lucratieve combinatie.

De tocht door de ondergrondse gewelven eindigde met een proeverij van 7 rode en 3 witte wijnen. Dit gebeurde met een speciaal metalen proefkelkje dat we mochten houden. Mijn verwachtingen waren hoog gespannen, vooral op het gebied van de rode wijnen omdat die mijn voorkeur hebben boven de witte. Ik kreeg een formuliertje waarop ik per geproefd kelkje een aantekening kon maken of een cijfer geven.

Patriarche - de kelders.

Ik besloot mijn waardering op te schrijven in plusjes en minnetjes. Daarbij dacht ik aan de volgende kwalificaties: -- niet te drinken, - ondermaats,  ± redelijk, + goed en ++ zeer goed. Ondanks het feit dat ik geen kenner ben, heb ik genoeg proefervaring om een afgewogen oordeel te kunnen geven over geur, boeket en afdronk en ben zeker niet snel tevreden. (Bij sommige – met name Spaanse - rode wijnen lijkt het alsof je een hap vanillesuiker neemt.)

Om me te beperken tot de goede wijnen: driemaal deelde ik een + uit. Niet één wijn verdiende in mijn ogen het predikaat “zeer goed”. Dit doet niets af aan de kwaliteit van de positief beoordeelde rode bourgognes: Gevrey- Chambertin, Pommard en Nuits-Saint-Georges premier Cru. Wat meegespeeld kan hebben is dat we tussen het proeven door geen stukje brood te eten kregen om de smaak enigszins te neutraliseren, zoals ik bij andere wijnproeverijen heb meegemaakt.

Ik vrees dat ik daardoor nuances heb gemist. Verder blijft het natuurlijk een kwestie van smaak. Wat me ook weer eens opviel: een dure wijn hoeft zeker niet beter te zijn dan een goedkope. Een fles Nuits-Saint-Georges kost bij het huis Patriarche € 35,- . Dan heb je dus een echt goede wijn, maar bij de Mitra koop je een vergelijkbare fles voor twintig euro minder.

Ruimte met houten vaten.

De Bourgogne is opgedeeld in de gebieden Côte de Beaune (zuid) en Côte de Nuits (noord). Er worden wereldberoemde rode en witte wijnen gemaakt, en crémant, een mousserende wijn. Pommard en Aloxe-Corton in het zuiden en Nuits-Saint-Georges in het noorden bezitten wereldfaam. Prachtige namen, bij de prijs inbegrepen. Maar alleen al het woord Bourgogne op de fles garandeert omzet. Uiteraard spelen de vele wijnhuizen daarop in, we waren niet de enige toeristen. Maar de medewerkers bij Patriarche en een andere wijnwinkel die ik in Beaune bezocht zijn zeer behulpzaam, vriendelijk en geduldig. Zo nodig schakelen ze over op het Engels – dat begint in Frankrijk echt te veranderen - maar ik wil juist mijn beperkte Frans op peil houden. En dat waarderen zij dan weer.