Naarden - deel 1

Naarden- deel 1

door Bo

‘Maar nu hebben we wel weer een koning…’ zegt Than, een van de leerlingen uit mijn klas. Hij heeft aandachtig geluisterd naar mijn verhaal over Filips II en hoe diens machtsmisbruik leidde tot de oprichting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, een land zónder koning.  Ik vertel dat we inderdaad weer een koning hebben, Willem-Alexander, maar dat hij niet de macht heeft om mensen te veroordelen tot de brandstapel. Dat geldt ook voor onze minister-president. Wij kennen geen doodstraf of lijfstraffen meer en als iemand wel straf krijgt, gebeurt dit door een rechter die zich ook weer aan de wet moet houden. En wat ook heel fijn is: niemand wordt meer veroordeeld omdat hij andere ideeën heeft of een ander geloof aanhangt dan de machthebber, zoals vroeger wel gebeurde. Dat dit nu zo is geregeld, vinden de meeste mensen heel gewoon, maar wie zich weleens in onze geschiedenis verdiept, weet dat dit een verworvenheid is waar we trots op mogen zijn.

Over een paar weken gaat onze bovenbouwgroep op kamp in de buurt van Naarden en dan bezoeken we ook het vestingmuseum in Naarden-Vesting. De lessen die ik nu geef bereiden de kinderen hierop voor.
Een tijdje geleden bezochten Rein en ik Naarden-Vesting zelf. Van tevoren had ik het tv-programma Hier zijn de van Rossems, in Naarden bekeken. Daarin vertelde Maarten van Rossem bij het Spaanse huis aan de Turfpoortstraat, dat dit vroeger het stadhuis was.
In 1572 heroverden de soldaten van Fillips II het toen nog ommuurde Naarden op de Geuzen. Dit lukte omdat het buskruit inmiddels was uitgevonden. De kanonnen van de Spanjaarden schoten de muren kapot en de vijand kon zo de stad binnenkomen. Niet zonder slachtoffers aan Spaanse zijde overigens, want de bewoners van de stad vochten wel terug. Na de herovering vroegen de Spanjaarden aan de 700-koppige bevolking zich bij het toenmalige stadhuis te verzamelen om te horen welke regels en afspraken er vanaf nu zouden gelden. Toen het volk hieraan gehoor gaf, dreven de Spanjaarden hen bij elkaar, slachtten iedereen af, plunderden de stad en staken deze in brand. Slechts enkele huizen en ook de kerk bleven gespaard. Op de gevel van het pand, nu het Spaanse huis genaamd, is een plakkaat te zien dat hieraan herinnert.

                                                                                  

Foto 1: Het Spaanse huis is een van de gespaarde middeleeuwse gebouwen.
Men denkt dat het ooit diende als gasthuis, waar zieken en ouderen
 verpleegd werden, of als kapel van een gasthuis. In 1572 diende het
als stadhuis. Na het bloedbad van 1572 werd het gebruikt als waag en
als militaire bakkerij. Nu is hier het weegschaalmuseum.

foto 2: Het plakkaat op de gevel van het Spaanse huis, waarop te
zien is hoe Spaanse soldaten de burgerbevolking vermoordden.

 

Foto 3: Het nieuwe stadhuis.

Maarten van Rossem spreidde in zijn programma ook een enorme luchtfoto van het stadje uit over de vestingwal en liet zien hoe de stad na de vernietiging vanaf de tekentafel weer werd opgebouwd: in keurig rechte lijnen strekken de straten zich uit, met precies in het midden de kerk. Schuin tegenover de kerk werd destijds het nieuwe stadhuis gebouwd. Het gebouw dateert uit 1601. Overigens is een deel van de stad in 1814 nog eens vernield tijdens gevechten met de Franse troepen die toen Naarden bezetten. Veel huizen zijn daarom ook na deze periode gebouwd.

Rein en ik kochten tijdens ons bezoek ook een luchtfoto, maar dan een kleiner exemplaar, in het winkeltje van het vestingmuseum. We liepen er het zonovergoten vestingstadje mee binnen. Fascinerend was het, hoe de geschiedenis op deze manier tot leven kwam. Het was alleen jammer, dit merkte Maarten ook al op, dat er zoveel verkeer door de smalle straatjes jakkerde. Wat een oase zou dit stukje van Naarden zijn als er geen gemotoriseerd verkeer zou komen.

Foto 4: Beeld van het centrum. Er zijn mooie panden te zien,
leuke winkeltjes en 's zomers zitten de terrasjes vol. Maar, zoals gezegd, rijdt
er veel verkeer door de straten.

Foto 5: Na het vertrek van de Spaanse troepen is niet alleen de stad opnieuw
gebouwd, maar moesten de oude stadsmuren wijken voor een vesting. Een
vesting bestaat uit aarden wallen. Eventuele kanonskogels van de vijand konden
nu geen kwaad maar aanrichten. 

Tijdens ons bezoek besloot ik dat de kinderen tijdens het kamp een kaart van de vesting zouden krijgen met daarop aangegeven vier historische plekken: het Spaanse huis, het stadhuis, het Arsenaal, waar vroeger het buskruit werd bewaard, en de Utrechtse poort. In groepjes zullen ze deze locaties zoeken en ter plekke horen ze van hun begeleider wat de betekenis ervan is. Ook maken ze een foto van de plek. Er zal nog een vijfde plek aangegeven staan en dat is de ijscowinkel in de Marktstraat, waar Rein en ik ook een heerlijk citroen-basilicum-ijsje kochten.

De ijssalon heet overigens de Ster, naar de vorm van de vesting. De kinderen mogen hier straks ook een ijsje kiezen. Ik verheug me nu al op deze dag. Jullie zal ik er ook verslag van doen. Tot later!